16 Φεβρουαρίου 2007

Άδεια διδασκαλίας

Εδώ και μερικά χρόνια παραδίδω ιδιαίτερα μαθήματα σε παιδιά Λυκείου κατά βάση. Ξεκίνησα όντας φοιτήτρια όπως οι περισσότεροι αλλά η αιτία δεν ήταν το χαρτζιλίκι. Αυτό ήταν bonus. Αιτία ήταν η δοκιμασία, το στοίχημα αν θα μπορέσω να μεταδώσω αυτά που ξέρω και αν θα πετύχει αυτή η σχέση με τα παιδιά. Είχα εξαιρετική δασκάλα και δυσπιστώ στο αν θα καταφέρω να της μοιάσω κάποτε. Απ’ την άλλη ξέρω πώς είναι η καλή δασκάλα άρα μπορεί να έχω πιθανότητες να τη προσεγγίσω.

Φέτος προσλήφθηκα από ένα φροντιστήριο το οποίο ακολουθεί κατά γράμμα όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες με αποτέλεσμα να μου ζητηθεί άδεια διδασκαλίας. Για την άδεια διδασκαλίας εκτός από τα απαιτούμενα προσόντα, χρειάζεται και πιστοποιητικό υγείας από πρωτοβάθμια υγειονομική επιτροπή. Προκειμένου να αποκτήσει κανείς αυτό το πιστοποιητικό μεταξύ άλλων χρειάζεται και γνωμάτευση από ψυχίατρο δημόσιου νοσοκομείου. Προσπαθούσα να φανταστώ πώς θα με εξέταζε ο ψυχίατρος προκειμένου να διαγνώσει αν είμαι ικανή να διδάσκω και αν είμαι ακίνδυνη για τα παιδιά. Υποψιαζόμουν, φυσικά, ότι θα είναι μια διαδικασία σαν τις υπόλοιπες εδώ στην Ελλάδα, «για τα μάτια του κόσμου». Οι απορίες μου λύθηκαν και οι υποψίες μου επιβεβαιώθηκαν. Η «εξέταση» διήρκεσε 5 λεπτά και περιλάμβανε τις εξής ερωτήσεις:

Έχετε ξαναδιδάξει; (Έπρεπε; Αφού τώρα βγάζω άδεια για να διδάξω.)
Τι μαθήματα διδάσκετε; (Αμερικάνικης ιστορίας)
Πόσα χρόνια διδάσκετε; (Δεν είπαμε; Κανένα κανονικά.)
Παίρνετε φάρμακα; (3-4 depon την ημέρα γιατί έχω την ίωση που κυκλοφορεί)
Έχετε κάποια ασθένεια;(Εκτός από αυτή την ίωση και τη σχιζοφρένεια δεν θυμάμαι κάτι άλλο)
Κάνετε χρήση ουσιών;(Αν έκανα λες να στο έλεγα;)

Η διάγνωση ήταν “χωρίς ψυχοπαθήσεις στον παρόντα χρόνο”.

Στον παρόντα χρόνο.
Το πόσο γέλασα με αυτό δεν λέγεται. Πόση διάρκεια έχει ο “παρόν” χρόνος; Δηλαδή αν μετά από 1-2 χρόνια ξυλοκοπήσω έναν μαθητή ο ψυχίατρος που ενέκρινε την άδεια διδασκαλίας μου δε θα έχει μερίδιο ευθύνης; Κι αν ακόμα υποθέσουμε ότι κατάφερε να διαγνώσει ότι δεν είμαι επικίνδυνη στον παρόντα χρόνο, όσος είναι αυτός, δεν προβλέπεται επανάληψη ψυχιατρικής εξέτασης. Αυτή η άδεια ισχύει εφ’ όρου ζωής.

Χωρίς ψυχοπαθήσεις.
Με αυτό μάλλον αποκλείει την πιθανότητα να θέσω σε κίνδυνο τη σωματική ακεραιότητα των παιδιών. Την ψυχική όμως; Χωρίς ψυχοπαθήσεις είναι ο δάσκαλος που κάνει ένα στείρο μάθημα, γεμάτο τύπους, μεθοδολογίες και αποστήθιση ή αυτός που ξυπνά τη φαντασία, το χιούμορ, την αγάπη για τη γνώση και ταυτόχρονα μπορεί να αναδείξει κάποια κλίση του μαθητή η οποία πιθανότατα να τον οδηγήσει σε ένα όχι και τόσο επικερδές ή κοινωνικά καταξιωμένο επάγγελμα; Δεν είναι ψυχοπάθεια η επιφανειακή προσέγγιση των πάντων για 12 ολόκληρα χρόνια;

Μιλούσα πρόσφατα με έναν γνωστό μου καθηγητή διορισμένο. Αυτός διδάσκει πιο “αφηρημένα” μαθήματα, με αποτέλεσμα να έχει περισσότερο χώρο να κινηθεί, περισσότερο ανθρώπινα θέματα να καταπιαστεί. Αφού συζητήσαμε για ώρα το πόσο διαφορετικό είναι να κάνεις μάθημα σε ένα φροντιστήριο από ότι σε μια αίθουσα σχολείου με 20-25 μαθητές, πόσους μαθητές μπορείς να επηρεάσεις και σε τι βαθμό, πόσο κριτικός πρέπει να είσαι απέναντι στον εαυτό σου, πόση ευθύνη έχεις και άλλα πολλά, τον ρώτησα: «Τελικά ποιο είναι αυτό που προέχει;» Η απάντησή του ήταν εξαιρετική:
«Πρέπει να σπρώχνεις το παιδί προς τα μπρος, αλλά πρόσεχε μην το σπρώξεις και έξω από το παράθυρο».

Θυμήθηκα τον Κύκλο των χαμένων ποιητών, με το “Captain, my Captain” και την αυτοκτονία του νέου. Ποιος τον έσπρωξε έξω από το παράθυρο; Ο δάσκαλος ή ο πατέρας του; Πολλοί μπορεί να βιαστούν να απαντήσουν ότι φταίει ο πατέρας. Οι περισσότεροι, μεταξύ των οποίων και γονείς, θα υποστηρίξουν σθεναρά τον καθηγητή. Στην ταινία. Όλοι, σχεδόν, θέλουμε τέτοιους δασκάλους, στις ταινίες. Πόσοι είμαστε άξιοι να έχουμε τέτοιους στην πραγματικότητα; Πόσοι γονείς θα εμπιστεύονταν σήμερα τα παιδιά τους στον John Keating (Robin Williams);

Μέχρι να εκπαιδευτούν οι γονείς να συνάδουν με τέτοιους καθηγητές εμένα θα μου επιτρέψετε να με απασχολεί η προκαθορισμένη ύλη, τα sos, οι βάσεις και τα μόρια. Γιατί δεν έφταιγε μόνο ο πατέρας ή μόνο ο καθηγητής. Έφταιγε και ο συνδυασμός.

6 σχόλια:

ggl είπε...

Η προκαθορισμένη ύλη,τα sos, οι βάσεις και τα μόρια είναι ο θάνατος της μάθησης. Δε λοβοτομούμε τα παιδιά καλύτερα; Διαφωνώ με την καθοδήγηση- σπρώξιμο, συμφωνώ με το να δείχνεις στο μαθητή σου όλους τους δυνατούς δρόμους και να τους αφήνεις ελεύθερα να διαλέξουν.

Thrass είπε...

Για το αδιέξοδο στην ταινία, συμφωνώ ότι έφταιγε ο συνδυασμός. Θα έλεγα ότι ήταν συνδυασμός τριών, θα έβαζα και το ίδιο το παιδί μέσα. Αλλά δεν τον έσπρωξε κανείς, μόνος του αυτοκτόνησε: αν δε δεχτούμε ότι το "λάθος" είναι δικό του, τότε σίγουρα δεν μπορούμε να δεχτούμε ότι ήταν σε θέση να παίρνει αποφάσεις για το μέλλον του, έτσι δεν είναι; (φυσικά είναι κάπως πιο περίπλοκο από όσο το παρουσιάζω)

Να σού πω την αλήθεια, το σχολείο γενικώς το θεωρώ υπερεκτιμημένο και ελπίζω να υπάρχει τρόπος να απαλλαγεί κάποιος από αυτό. Νομίζω πάντως πως όχι, που θα είναι σχεδόν έγκλημα. Αν, πχ, είχα πάμπολλα λεφτά για να έχω τούς καθηγητές που θέλω (όλοι διαλεγμένοι ένας προς έναν- ΟΛΟΙ) δε θα 'θελα τα παιδιά μου να περνάνε καν απέξω από τα σχολεία! Επαγγελματίες κατασκευαστές μετριοτήτων.

Αλλά τεσπά, αυτό το σύστημα έχουμε. Και θα συμφωνήσω κι εγώ με το γνωστό σου καθηγητή.

Σημειώνω ότι στις Ψυχοπαθήσεις σε βρίσκω κάπως υπερβολική.

Η ροή τού κειμένου μ' αρέσει πολύ, btw :)

selana είπε...

ggl,
συμφωνώ. Το πρόβλημά μου είναι οι γονείς και πώς συνδυάζονται με τους δασκάλους.
Διάβασε ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας για να καταλάβεις τι εννοώ:
έδειξα σε έναν μαθητή μου που ξεκίνησε φροντιστήριο ίσα ίσα για να καταφέρει να πάρει το απολυτήριο Λυκείου ότι μπορεί να περάσει σε ένα ΤΕΙ. Το αποτέλεσμα ήταν να με βρίσει ο πατέρας του (τον θέλει άμεσα στην επιχείρησή του), να του αλλάξει φροντιστήριο και το παιδί να μου εκμυστηρευτεί ότι έφαγε ξύλο γιατί του άρεσε η ιδέα του ΤΕΙ.

Thrass,
φυσικά και θα ήταν άλλη η εξέλιξη αν ήταν άλλο το παιδί. Εσύ, όμως, ως γονιός ή δάσκαλός του θα είχες ήσυχη τη συνείδησή σου επειδή ευθύνεται και ο χαρακτήρας του παιδιού; Το θέμα είναι ποια είναι η σωστή αντιμετώπιση για οποιονδήποτε χαρακτήρα μαθητή, γι’ αυτό τον βγάζω απ’ έξω.

Συμφωνώ ότι το σχολείο κατασκευάζει μετριότητες. Δε νομίζω όμως να το αποφύγω για τα παιδιά μου γιατί έχει άλλα θετικά. Ως μέσο κοινωνικοποίησης π.χ δεν συγκρίνεται με την κατ’ οίκον διδασκαλία. Πιθανόν να εννοείς ότι αυτό το σκέλος διαπαιδαγώγησης θα προσπαθούσες να το καλύψεις αλλιώς. Τότε μιλάμε για άλλη κοινωνία, άλλους θεσμούς, άλλη νοοτροπία κλπ.

Σημειώνω ότι στις Ψυχοπαθήσεις σε βρίσκω κάπως υπερβολική.
Δεν το κατάλαβα αυτό.

Η ροή τού κειμένου μ' αρέσει πολύ, btw :)
Thanks :) Θέλω τέτοια σχόλια, το ξέρεις. Και αρνητικά αν έχεις μη διστάσεις.

Thrass είπε...

Τότε μιλάμε για άλλη κοινωνία, άλλους θεσμούς, άλλη νοοτροπία κλπ.

Νομίζω ότι η αλλαγή αρχικά δεν είναι τόσο τρομερή: απλώς δίνεις το δικαίωμα στους γονιούς να μη στέλνουν το παιδί τους στο σχολείο. Βέβαια, με αυτόν τον τρόπο κάποια παιδιά θα μείνουν αγράμματα, οπότε συμφωνώ ότι δεν είναι πολύ εύκολο να συμβεί. Οπότε, εναλλακτικά, ελπίζω ο συγκεκριμένος κανόνας να παρακάμπτεται σχετικά εύκολα.

Για τις ψυχοπαθήσεις, είπες:
Δεν είναι ψυχοπάθεια η επιφανειακή προσέγγιση των πάντων για 12 ολόκληρα χρόνια;

Nομίζω ότι η απάντηση είναι σχετικά εύκολα "όχι". (δε γνωρίζω τον ορισμό τής ψυχοπάθησης, οπότε απαντώ διαισθητικά)
Η επιφανειακή προσέγγιση δεν είναι κάτι εγγενώς άσχημο, εξαρτάται από τα προβλήματα στα οποία μπορεί να οδηγήσει. Ξέρω επιφανειακούς τύπους που τα έχουν πολύ καλά με τον εαυτό τους και με τούς γύρω τους. Τους θεωρώ έξυπνους ή ενδιαφέροντες; Όχι. Είναι χαρούμενοι με τη ζωή τους; Μερικοί είναι.

ggl είπε...

Μέσω της επιλογής των ΤΕΙ προσέφερες στον μαθητή μια σπιθαμή περισσότερης ελευθερίας. Η ελευθερία, όμως, δε συνάδει με την ευτυχία.

Σκοπός του παιδαγωγού είναι να καταστήσει τους μαθητές του πιο ελεύθερους, που σημαίνει ίσως και μη ευτυχισμένους.

Πρακτικά δε μπορώ να φανταστώ να αφήνω το τι είμαι εκτός της τάξης. Κάτι τέτοιο είναι υποκρισία και τα παιδιά τη μυρίζονται ταχύτατα. Με αποτέλεσμα να αποξενώνονται από το μάθημα που διδάσκεις καθώς παράλληλα αποξενώνονται από εσένα.

selana είπε...

Thrass,
προφανώς υπερβάλλω για τις ψυχοπαθήσεις. Δεν έχει καμία σχέση ο ορισμός της ψυχοπάθειας με αυτό που λέω. Χρησιμοποιώ το εργαλείο της υπερβολής, ανεπιτυχώς προφανώς :)

ggl,
σχετικά με το τελευταίο που λες, ήθελα να το γράψω στο αρχικό κείμενο αλλά ήταν ήδη αρκετά μακροσκελές. Θα έγραφα ότι, έκτος από το καθεαυτό μάθημα που διδάσκει ο εκάστοτε καθηγητής δίνει και ένα μάθημα (θετικό ή αρνητικό) με αυτό που είναι, με τη στάση του, με αυτό που εκπέμπει. Γι’ αυτό και αν συμπαθούν (=εγκρίνουν) έναν καθηγητή τα παιδιά είναι πολύ πιθανό να αγαπήσουν και το μάθημα που διδάσκει.